𝔹𝕖𝕥𝕖𝕣 𝕖𝕟 𝕘𝕣𝕒𝕒𝕘 𝕝𝕖𝕫𝕖𝕟 𝕧𝕠𝕠𝕣 𝕖𝕝𝕜𝕖 𝕝𝕖𝕖𝕣𝕝𝕚𝕟𝕘

𝔹𝕖𝕥𝕖𝕣 𝕖𝕟 𝕘𝕣𝕒𝕒𝕘 𝕝𝕖𝕫𝕖𝕟 𝕧𝕠𝕠𝕣 𝕖𝕝𝕜𝕖 𝕝𝕖𝕖𝕣𝕝𝕚𝕟𝕘: naar een duurzaam leesbeleid op school

Het is geen geheim dat de leesvaardigheid van onze jongeren de laatste jaren achteruitgaat. Daarnaast is het ook geen geheim dat je er samen sterker voor staat dan alleen. Het is net dat laatste dat de essentie van dit hele artikel weergeeft. Als leerkracht mag je dan nog zo hard sleutelen aan leesbevordering in je klas als je wilt, zolang er structureel niets verandert, blijf je hangen in een doodlopende straat. 

Dit artikel sprak me aan om meerdere redenen. Ten eerste omdat ik lesgeef aan taalzwakke leerlingen in het beroepssecundair onderwijs en ten tweede omdat ik als persoon voornamelijk een doener ben. Ik zoek graag meteen naar oplossingen om een probleem te verhelpen. Al gauw kwam ik erachter dat hier meer voor nodig is dan enkel mijn oplossingsgerichte aanpak. 

Allereerst is het belangrijk om zelf een rolmodel te zijn voor mijn leerlingen. Zoals ik al eerder aangaf, sta ik in het beroepssecundaironderwijs en spreekt grofweg 75% van mijn leerlingen thuis geen Nederlands. Ik moet jullie waarschijnlijk niet vertellen dat dit niet bevorderend is voor hun leerprestaties op school. Hoe dan ook draag je als leerkracht mee de verantwoordelijkheid om deze leerlingen klaar te stomen voor onze complexe maatschappij waar lezen een absolute sleutelvaardigheid is. In het artikel wordt aangehaald om schoolspecifiek en doelgericht te werk te gaan. Dit is, als je het mij vraagt, nog zelfs iets te breed omschreven. De titel geeft het zelf aan, 'Beter en graag lezen voor elke leerling'. Als de doelstelling is om daadwerkelijk elke leerling te bereiken, dan dienen we op maat van de leerling te werken. Geen enkele klas is een homogene groep. Zelfs binnen de klaspraktijk zullen we moeten inzetten op de verschillende (lees)niveaus van de leerlingen en hier vervolgens verder op in te spelen. 

Bij mij op school worden er DIA-toetsen afgenomen om het leesniveau van de leerlingen te bepalen. Vervolgens krijgen de leerlingen om de zoveel tijd een leestekst op hun niveau die hun leesvaardigheid omhoog moet krikken. Op het einde van het schooljaar wordt er weer getoetst of dit daadwerkelijk wel het geval is. Goed initiatief zal je denken, maar er wordt  nog net iets te weinig mee gedaan, want hoe zit het met leesplezier? Enkel sleutelen aan de vaardigheden zal er niet voor zorgen dat de leesattitude van de leerlingen verandert. 

Verder wordt er in het artikel ook aangegeven dat je best aan een leesbeleid werkt in dialoog met bredeschoolpartners. Hier worden ook de ouders vernoemd, wat logisch is, maar toch niet zo vanzelfsprekend. Ik krijg vaak te maken met ouders die zelf de taal niet zo machtig zijn en waar tijdens een oudercontact een tolk wordt bijgehaald om de boodschap over te brengen. Toch mag dit geen reden zijn om ook hun te sensibiliseren om hun mee te krijgen in het leesverhaal van hun kind. Als we toch al een tolk erbij halen, waarom dan geen vertaalde brief die het belang van lezen aankaart. Ik weet het, het gaat een beetje tegen de logica in, maar toch vind ik het belangrijk om ook de ouders mee op de boot te krijgen. Het zijn ook net deze ouders die weten hoe belangrijk het is om de taal machtig te zijn eens je in het volwassen leven staat.  

Ten laatste mag voor mij elke collega dit artikel (en liefst nog meer artikels zoals deze) eens onder de loep nemen. Taalvaardig worden doe je niet alleen binnen het vak Nederlands. Het reikt veel verder dan dat. Ook de medecollega's erop wijzen dat leesvaardigheid breed gedragen moet worden, kan al veel voordelen met zich meebrengen. Hierbij denk ik bijvoorbeeld aan een pedagogische studiedag rond leesvaardigheid en leesplezier of een werkgroep die hierover wordt opgestart.

Alleszins heeft het mij geïnspireerd om er geëngageerd mee aan de slag te gaan.